Zamki gotyckie to wyjątkowa wizytówka Warmii. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje należący przed wiekami do kapituły warmińskiej zamek w Olsztynie oraz perła gotyckiej architektury – zamek biskupów warmińskich w Lidzbarku Warmińskim. Dziś obie te niezwykłe budowle znajdują się w zasobach Muzeum Warmii i Mazur.
„Muzeum Warmii i Mazur to największa instytucja kultury województwa warmińsko-mazurskiego. To tak naprawdę sieć muzeów rozłożonych po całym województwie. W tej sieci znajduje się aż 12 obiektów wpisanych do rejestru zabytków, takich prawdziwych zabytków, a najbardziej cennymi naszymi zabytkami są zamek biskupów warmińskich w Lidzbarku Warmińskim i zamek kapituły warmińskiej w Olsztynie. Przychodząc na zamek olsztyński, przychodząc na dziedziniec zamku olsztyńskiego dotykamy historii w sposób bezpośredni, nie poprzez intelektualne doznania, ale poprzez to, co nas po prostu otacza. Jeżeli wchodzicie w krużganek zamku olsztyńskiego, to dotykacie tych samych cegieł, których ponad 500 lat temu dotykał Mikołaj Kopernik” – podkreśla Piotr Żuchowski, dyrektor Muzeum Warmii i Mazur.
„Zamek Biskupów Warmińskich w Lidzbarku Warmińskim, w sercu Warmii, jest jedną z najcenniejszych budowli gotyckich w Polsce, a pewnie też i w Europie. Znakomicie zachowany, z substancją zabytkową, która do dziś oczarowuje, pokryty malowidłami – zwany „malowanym zamkiem”, tak, jak i zwany perłą gotyku. Powstawał w latach 1350 – 1401 na planie czworoboku, z wyniosłą wieżą i w połowie XV wieku ozdobiony maleńkimi wieżyczkami na narożach. Miał od początku pokazywać splendor władzy biskupiej, biskupów rządzących tym małym dominium, jakim była Warmia. Co wyróżnia zamek w Lidzbarku Warmińskim to przede znakomicie zachowane, piękne, gotyckie krużganki pokryte na piętrze barwnymi gotyckimi polichromiami, a także znakomicie zachowany zespół sklepień. W piwnicach dwukondygnacyjnych krzyżowych na gurtach, w przyziemiu krzyżowych, a na piętrze reprezentacyjnych, znakomitych sklepieniach gwiaździstych” – opowiada Małgorzata Jackiewicz-Garniec, kustosz – kierownik Muzeum Warmińskiego w Lidzbarku Warmińskim.
Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie i Zamek Biskupów Warmińskich w Lidzbarku Warmińskim to wyjątkowe i bezcenne, bo zachowane w nienaruszonym stanie dziedzictwo. Dziś, po wielu wiekach, możemy w ich wnętrzach dotknąć żywej historii i posłuchać, o czym szepczą stare, zamkowe mury.
